Altın çağın kraliçesinden bir klasik

Polisiyenin altın çağının en önemli kalemlerinden olan Dorothy L. Sayers'in ilk kitabı Bu Kimin Cesedi?, Sahi Kitap'tan çıktı. Çevirisini Sevin Okyay'ın yaptığı kitap günümüzde bir klasik olarak kabul ediliyor.

Polisiye kitapların Altın Çağı olarak adlandırılan dönemin kraliçelerinden biriyle daha tanışmak yılın sonuna doğru güzel bir sürpriz oldu.
Birleşik Krallık'ta, Birinci Dünya Savaşı'nın ardından başlayan bu akımın kuşkusuz en meşhuru Agatha Christie'ydi...
Özel dedektifi Hercule Poirot, meraklı komşu Miss Marple, zeki polis Müfettiş Jaap'la dünyayı kasıp kavurdu.
Dorothy L. Sayers'in dedektifi ise bir aristokrattı: Lord Peter Wimsey.
Kare asın diğer isimleri Margery Allingham, Josephine Tey de yarattığı karakterlerle döneme damgasını vurmuştur.
"Katil kim" polisiyesi suç ve gizem üzerine kuruludur.
Katil ne kadar dikkat ederse etsin muhakkak bir açık verecektir.
İpucu şuralarda bir yerdedir.
Bakış açısı, dikkat, merak ve analitik düşünceyle yol alınmalıdır.
Olaylar akıl yürütmeyle ve zekice çözülmelidir.
Diyaloglardaki derin, entelektüel sohbetler, mizahın da katılmasıyla sıradan günlük bir işi halleder gibi ilerleyen cinayet vakası, finalde sıradan patırtısız gürültüsüz hallolur: "Ah siz yok musunuz, nasıl da herkes başka birinden şüphelenirken meseleyi çözdünüz. O zaman bunu kutlayalım."
Sonra herkes günlük hayatına döner.
Turkuvaz Yayınları bünyesindeki Sahi Kitap'ta yayımlanan "Bu Kimin Cesedi" Doroty L. Sayers'in ilk kitabı.
Okuru aristokrat dedektifi Lord Wimsey'le tanıştırdığı hikayesinde Altın Çağ polisiyesinin tüm öğeleri mevcut.
Bir mimarın banyosundaki küvette erkek cesedi bulunur.
Çıplak ve iri yarı bir adam, gözünde şık ve pahalı bir monokl. (tek gözlük, yalnızca bir gözde görüşü düzeltmek için kullanılırdı)
Ancak el ve ayaklarındaki durum yoksul birine işaret eder.
Polis ev sahibini suçlar, çelişkili konuşmakta ve bir şeyler saklamaktadır.
Tam o sırada ailenin tanıdığı Yahudi bir işadamı da ortadan kaybolmuştur.
Eşi perişandır.
Yani ortada bir ceset ve kayıp biri var.
Düşes annesinin ricası üzerine olaya dahil olan Lord Peter ise bir fırsatını bulup cesedi ve çevreyi incelemiştir.
Muammayı çözmek tam ona göredir; zevkten çıldırır, dedektif arkadaşı ve uşağıyla birlikte vakaya balıklama dalar.
Üçü arasındaki sohbetler, takılmalar, espriler, ince dokundurmalar ise kitaba lezzet veren bir sos gibi...
Dönem yazarlarının olmazsa olmazları, Dorothy L. Sayer de bu sosu eksik etmemiş.
Kayıp ve ceset arasındaki bağlantının adım adım çözülmesi, İngiliz soğukkanlılığı ve kibriyle final yapılıyor.

Bu kadar özet yeter; polisiye tutkunlarının okuma zevkinden mahrum bırakmadan kitabın yazarı Doroty L. Sayers'in başına buyruk, ilginç hayat öyküsünü de es geçmemek gerek.
1893 doğumlu, roman ve oyun yazarı, şair, eleştirmen, teolog ve çevirmen.
1957'de ölene kadar edebiyatla haşır neşir olmuş.
Ölümünden elli yıl sonrasına kadar biyografisinin yazılmasını istememiş, buna gerekçe olarak bunca zaman eserlerinin hala okunup okunmadığı, kendisinin de hatırlanmaya değer olup olmadığını belirlemek için yeterli bir süre olduğunu belirtmiş. (221B Dergisi Tülay Güneş Kılıç)
Bir papazın kızı olan Sayers, Oxford'un ilk kadın mezunlarından biri, evlatlık olarak bilinen oğlunun ise evlik dışı gerçek çocuğu olduğu yıllar sonra ortaya çıkmış.
Fırtınalı hayatı böyle bir gizemi tercih etmesine neden olmuş.
İkinci Dünya Savaşı'na kadar olan dönemde amatör dedektifi Lord Peter Wimsey ve bir kısmında Harriet Vane'in de yer aldığı on dört polisiye romanla kısa hikayeler yazmış.
1920'lerde başladığı polisiye serisinde yıllar içinde zamanın ruhuna göre, dedektifi de ayağı yere sağlam basan, görüşleri ve fikirleriyle başka bir karaktere bürünür.
Alanında bir klasik olan Bu Kimin Cesedi kitabının çevirmeni Sevin Okyay'ı da anmadan geçmek olmaz.
Harry Potter külliyatını Türk okurlarıyla buluşturan Okyay; çevirmen, gazeteci ve her şeyden önemlisi polisiye tutkunu.
Yazarı kadar çevirenin de kimliği kitaba başka bir boyut katıyor.
Sevin Okyay; yıllardır köşe yazıları, radyo programları, paneller, oturumlarda polisiyeyi anlatan, yaşayan ve bize sevdiren bir isim.
Köşe yazısı tadındaki tanıtım yazısını okuyunca ne demek istediğimi anlayacaksınız.
Polisiyenin kraliçelerinden, bugün de hala varlığını sürdüren Dedektiflik Kulübü kurucularından Altın Çağ'ın yazarı Dorothy L. Sayers'i bir güzel hatmettiniz.
Artık içeri girip Lord Peter Winsley'le tanışmaya hazırsınız.
Teşekkürler Sevin Hanım, yeni maceraları da dört gözle bekliyoruz.
(Sabah Kitap ekinin 2021 Ekim sayısında yayınlanmıştır.)